Source text in Spanish | Translation by Marcelo Spakman (#24518) |
En el libro La sociedad de la transparencia (2012), el filósofo surcoreano Byung Chul Han parte otra vez de la metáfora panóptica de Michel Foucault para desarrollar el concepto del panóptico digital. Se refiere a una nueva visibilidad total que permite ver todo a través de los medios electrónicos, empezando por la intimidad de cada persona. Esto abarca las redes sociales y herramientas de Google –Earth, Maps, Glass y Street View– y YouTube. La hiperconectada Corea del Sur tiene la velocidad de navegación por internet más rápida del mundo y es el laboratorio más osado de la sociedad de la transparencia, devenida en una especie de “tierra santa” del homo-digital, cuyo celular es una extensión de la mano desde la cual “explora” el mundo. El control panóptico de la sociedad disciplinaria funcionaba a través de la perspectiva lineal de la mirada desde una torre central. Los reclusos no se veían entre sí –ni divisaban al vigilante– y hubieran preferido no ser observados para tener algo de libertad. En cambio el panóptico digital pierde su carácter perspectivista: en la matrix cibernética todos ven a los demás y se exponen para ser vistos. El punto único de control que tenía la mirada analógica desaparece: ahora se observa desde todos los ángulos. Pero el control continúa –de otra manera– y sería aún más efectivo. Porque cada persona entrega a las demás la posibilidad de que su intimidad sea vista, generando una vigilancia mutua. Esta visión total “degrada a la sociedad transparente hasta convertirla en una sociedad de control. Cada uno controla a cada uno”, escribió el filósofo. (...) El ensayo La sociedad de la transparencia termina planteando que el mundo se desarrolla como un gran panóptico donde ningún muro separa el adentro del afuera. | In het boek De transparante samenleving (2012) gebruikt de Zuid-Koreaanse filosoof Byung Chul Han opnieuw de panoptische metafoor van Michel Foucault om het concept van het digitale panopticum duidelijk te maken. Hiermee wordt bedoeld dat alles, en in de eerste plaats het persoonlijke leven van alle burgers, door middel van elektronische media zichtbaar is. Sociale media en programma’s van Google -Earth, Maps, Glass en Street View- en Youtube zorgen voor een nieuwe totale zichtbaarheid. Het hyper verbonden Zuid-Korea heeft wereldwijd gezien de grootste surfsnelheid op internet en is het meest ambitieuze laboratorium van de transparante samenleving. Het land heeft zich ontwikkeld tot een soort “Heilig Land” van de homo digitalis, wiens mobiele telefoon niets anders is dan een verlengstuk van de hand van waaruit hij de wereld “verkent”. De panoptische controle over de disciplinaire samenleving had de blik vanuit een centrale toren en werkte door middel van het lineair perspectief. De gevangenen zagen elkaar niet -ontwaarden niet eens de bewaker- en zouden liever niet geobserveerd worden in ruil voor wat vrijheid. Het digitale panopticum verliest daarentegen zijn perspectivistische karakter: in de cybernetische matrix ziet iedereen de anderen en geeft zich bloot om gezien te worden. Het enige controlepunt van de analoge blik verdwijnt: nu wordt geobserveerd vanuit alle invalshoeken. De controle gaat echter door, maar dan op een andere manier, en zou zelfs nog effectiever zijn. Dit is omdat iedereen zich overgeeft aan de mogelijkheid zijn privacy openbaar te maken, waarmee een wederzijdse bewaking komt te ontstaan. Deze algehele zienswijze “doet de transparante samenleving verworden tot een controlesamenleving. Iedereen controleert iedereen”, schreef de filosoof. Het essay De transparante samenleving eindigt door te stellen dat de wereld zich ontwikkelt als een groot panopticum waar geen enkele muur het binnenste scheidt van het buitenste. |